Phát triển sản phẩm du lịch cộng đồng gắn với bảo tồn các giá trị di sản văn hóa đồng bào dân tộc Khmer ở Bạc Liêu
Phát huy vai trò của chính quyền địa phương trong khai thác, phát triển sản phẩm du lịch cộng đồng gắn với bảo tồn các giá trị di sản văn hóa đồng bào dân tộc Khmer khu vực vườn nhãn và chùa Xiêm Cán Bạc Liêu (tọa lạc tại xã Vĩnh Trạch Đông, TP. Bạc Liêu, tỉnh Bạc Liêu), được xây dựng vào năm 1887, có diện tích khoảng 5ha.
Trong những năm qua, được sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo của Tỉnh uỷ, UBND tỉnh Bạc Liêu và Ban Thường vụ Thành ủy Bạc Liêu, sự hỗ trợ, hướng dẫn tận tình của các sở ban, ngành tỉnh đặc biệt là Sở Văn hóa, Thông tin, Thể thao và Du lịch, ngành du lịch thành phố Bạc Liêu có bước phát triển nhất định, diện mạo của thành phố được nâng lên rõ nét.
Theo đó, thành phố Bạc Liêu là trung tâm chính trị, kinh tế, văn hóa - xã hội, quốc phòng - an ninh của tỉnh, là đầu mối giao thương với các tỉnh nên thành phố Bạc Liêu có nhiều ưu thế để phát triển kinh tế và văn hóa, xã hội; đặc biệt, một trong những thế mạnh để phát triển kinh tế - xã hội của thành phố Bạc Liêu là tiềm năng du lịch phong phú với những nét độc đáo về văn hóa, xã hội.
Đồng thời, với bờ biển dài trên 10km, dọc theo bờ biển các dân tộc Kinh – Hoa – Khmer sống đan xen đã hình thành nên một nền văn hóa đặc trưng với những tín ngưỡng, kiến trúc, văn hóa và nhiều lễ hội truyền thống lâu đời mang nét độc đáo đây là điều kiện thuận lợi để phát triển du lịch văn hóa, du lịch tâm linh, du lịch sinh thái vườn, du lịch cộng đồng.
Giá trị kinh tế cao, được bảo hộ thương hiệu độc quyền
Bà Trần Kiều (71 tuổi, còn gọi là Thanh), một chủ khu vườn nhãn cổ rộng lớn ở ấp Giồng Nhãn A, xã Hiệp Thành, TP. Bạc Liêu lai tạo thành công. Giống nhãn mới nổi tiếng thơm ngon được đặt, ghép theo tên của bà Thanh nên gọi là Thanh nhãn.
Bà Thanh cho biết: “Vào năm 1994, trong vụ mùa thu hoạch nhãn, bà tình cờ thấy trong vườn nhãn của gia đình có một vài gốc nhãn già cỗi nhưng có trái rất thơm ngon. Trái nhãn có màu vàng tươi, cơm dày, khô ráo, vị thơm, ngọt và giòn hơn hẳn những giống nhãn khác. Thấy vậy, bà Thanh đã mài mò lấy cành cây nhãn này để tháp, bo, ghép lên những gốc nhãn cũ trong vườn và đã cho ra đời giống nhãn mới.
Trải qua nhiều năm cắt ghép, bà Thanh đã lai tạo thành công cây giống Thanh nhãn. Được coi là đặc sản nổi tiếng thơm ngon ở xứ Công tử Bạc Liêu hiện nay. Bà Thanh còn tự hào hơn khi năm 2014, Thanh nhãn được Cục Sở hữu trí tuệ cấp Giấy chứng nhận bảo hộ thương hiệu độc quyền. Đây không chỉ là niềm vui của gia đình bà Thanh mà còn là niềm tự hào của người dân Bạc Liêu.
“Bạc Liêu đang là một điểm đến du lịch hấp dẫn, nếu cây thanh nhãn được trồng phổ biến thì sẽ tạo được một sản phẩm độc đáo, hấp dẫn khách du lịch. Thanh nhãn còn mở ra nhiều tiềm năng cho các nhà vườn trong việc xuất khẩu, bởi có những ưu điểm mà nhiều loại nhãn khác không có được” - bà Thanh chia sẻ.
Phát huy giá trị di sản văn hóa của đồng bào dân tộc Khmer
Bà Đỗ Ái Lam – Phó Chủ tịch UBND thành phố Bạc Liêu, cho biết: “Tiềm năng về phát triển du lịch (Toàn thành phố có 9/10 điểm trên toàn tỉnh được Hiệp hội du lịch Đồng bằng sông cửu long công nhận là điểm du lịch tiêu biểu của Đồng Bằng sông Cửu Long, 07 di tích cấp quốc gia, 25 di tích cấp tỉnh); có nhiều khu, điểm du lịch nổi bật như: Vườn Chim Bạc Liêu, Vườn nhãn, Quán âm phật đài, chùa Xiêm cán, nhà Công tử Bạc Liêu, Điện gió Bạc Liêu, khu Du lịch Nhà Mát, thiền viện Trúc Lâm,… có nhiều món ăn ngon mang nét đặc trưng: thanh nhãn, bánh xèo, bún bò cay, rượu Công xi Bạc Liêu,…”.
“Để tiếp tục thực hiện có hiệu quả Nghị quyết số 11/NQ-TU của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh về “Tiếp tục đẩy mạnh phát triển du lịch Bạc Liêu đến năm 2025, định hướng đến năm 2030”, Nghị quyết số 02-NQ/TU của Tỉnh ủy về "Xây dựng thành phố Bạc Liêu trở thành đô thị loại I, theo hướng văn minh và từng bước hiện đại", đồng thời, phát triển ngành du lịch trở là một trong 5 trụ cột phát triển kinh tế của tỉnh. UBND thành phố đã xây dựng Đề án Chiến lược phát triển du lịch thành phố Bạc Liêu đến năm 2025, định hướng năm 2030 và tổ chức triển khai sâu rộng trong cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức và nhân dân, bước đầu đã nhận được sự đồng tình, hưởng ứng tích cực từ cán bộ và nhân dân.
Để triển khai thực hiện có hiệu quả Đề án, thành phố đã và đang tập trung xây dựng nhiều sản phẩm du lịch thu hút du khách, trong đó tập trung nhiều vào sản phẩm du lịch vườn nhãn Bạc Liêu. Đặt chỉ tiêu sẽ xây dựng khu du lịch Vườn nhãn trở thành khu du lịch cộng đồng trọng điểm của thành phố gắn với Chương trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP) với nhiều dịch vụ phong phú” - bà Đỗ Ái Lam cho biết thêm.
Song song đó, khai thác hệ sinh thái, cảnh quan của khu vực ven biển thành phố Bạc Liêu; tận dụng tối đa lợi thế về biển, rừng ven biển, vườn nhãn cổ để phát triển các khu nghỉ dưỡng, nghỉ cuối tuần, sinh hoạt cộng đồng, kết hợp với tham quan, trải nghiệm mô hình các trang trại sinh thái nông nghiệp và thưởng thức các món ăn đặc sản của đồng bào dân tộc Khmer vùng ven biển. Đồng thời, gắn phát triển du lịch cộng đồng vườn nhãn Bạc Liêu với bảo tồn và phát huy các giá trị di sản của đồng bào dân tộc trong đó đặc biệt là bảo tồn phát huy các loại hình nghệ thuật dân tộc Khmer như: hát Dù - kê, nhạc ngũ âm, múa Apsara, múa Rom vong, trống sa săm, múa gáo, … mang đậm bản sắc dân tộc Khmer,… và các Lễ hội truyền thống đồng bào dân tộc Khmer như Lễ hội Ok Om Bok, Lễ Dâng bông, Dol Ta, Chôl Chnăm Thmây, …phục vụ nhu cầu thưởng thức của du khách.
Xây dựng xã Hiệp Thành trở thành phường Hiệp Thành
Bà Đỗ Ái Lam – Phó Chủ tịch UBND thành phố Bạc Liêu nhấn mạnh: “Để tiếp tục khai thác có hiệu quả tiềm năng, thế mạnh sẵn có và để du lịch Bạc Liêu tiếp tục phát triển, có đủ sức cạnh tranh và thu hút được khách du lịch trong và ngoài tỉnh, hướng tới xây dựng phát triển sản phẩm du lịch cộng đồng,… là vận động, khuyến khích, hướng dẫn doanh nghiệp, các cơ sở, các hộ dân kinh doanh tham gia vào đầu tư lĩnh vực du lịch, nâng cấp các cơ sở hiện có theo hướng ngày càng đủ chuẩn phục vụ du lịch, phát triển du lịch cộng đồng gắn với đầu tư phát triển dịch vụ du lịch và khai thác du lịch từ Thanh nhãn và nhãn cổ,… đồng thời, hỗ trợ nhân dân đầu tư mở rộng diện tích trồng Thanh nhãn gắn với phát triển du lịch trải nghiệm quy trình chế biến bánh xèo, từng bước hình thành sản phẩm du lịch cộng đồng tại địa phương; thực hiện các tiêu chí xây dựng xã Hiệp Thành trở thành phường Hiệp Thành, xã Vĩnh Trạch Đông đạt tiêu chuẩn xã Nông thôn mới nâng cao, kiểu mẫu.
Đồng thời, thành lập các Tổ hợp tác, Hợp tác xã kiểu mới; xây dựng khu nghỉ dưỡng kết hợp với làng nghề trồng rẫy, lao động làm vườn phục vụ cho khách du lịch, góp phần xây dựng khu du lịch vườn nhãn thành điểm du lịch sinh thái vườn trọng điểm của thành phố gắn với giữ gìn và phát huy giá trị di sản văn hóa của đồng bào dân tộc Khmer; xây dựng phong cách “người Bạc Liêu hiếu khách, văn minh, lịch thiệp”, xây dựng “văn minh thương mại”, “nếp sống văn minh” nơi công cộng để tạo ấn tượng đẹp trong lòng du khách”.
Để du lịch thành phố Bạc Liêu phát triển mạnh, đột phát, phát triển có trọng tâm, trọng điểm đủ sức cạnh tranh và thu hút được khách du lịch trong, ngoài tỉnh và quốc tế thì đòi hỏi phải có sự đồng lòng của người dân, doanh nghiệp, sự quyết tâm của cả hệ thống chính trị thành phố Bạc Liêu nói riêng, tỉnh Bạc Liêu nói chung.
Để phát huy giá trị, nhân rộng mô hình trồng cây thanh nhãn gắn với phát triển du lịch sinh thái trên địa bàn TP. Bạc Liêu, bà Lê Thị Ái Nam – Phó Bí thư Thường trực Tỉnh uỷ Bạc Liêu, cho rằng: “Cây thanh nhãn đã khẳng định được thương hiệu và chất lượng nhưng hiện nay chỉ mới tập trung nhân rộng diện tích, chưa tổ chức liên kết sản xuất. Về bảo vệ thương hiệu thanh nhãn cũng chưa được quan tâm đúng mức.
Do đó, bà Lê Thị Ái Nam đề nghị các sở, ngành khẩn trương triển khai thực hiện đề án, có giải pháp bảo vệ thương hiệu, xây dựng hồ sơ chỉ dẫn địa lý thanh nhãn Bạc Liêu. Cùng với đó, tăng cường tuyên truyền những giá trị của thanh nhãn để cán bộ, nhân dân hiểu đúng, đầy đủ và tự hào về thương hiệu nhãn Bạc Liêu. Quan tâm chỉ đạo phát triển liên kết sản xuất và phát triển theo chuỗi giá trị để nâng cao giá trị cây thanh nhãn.
Đồng thời, tăng cường quảng bá thương hiệu gắn với tìm thị trường, đầu ra cho sản phẩm. Đầu năm 2023, xây dựng sản phẩm du lịch homestay từ thanh nhãn và kết hợp với các điểm tham quan tiêu biểu của tỉnh để phát triển du lịch, thu hút khách thập phương đến Bạc Liêu.
Trọng Nghĩa